Βασίλειος (Βάσος) Γερμενής (1896-1966)


Hχογραφημένη ξενάγηση

Προκυμαία, 1935-38, ελαιογραφία σε χαρτόνι, 26 x 35,8 εκ.



Στο έργο της πρώιμης περιόδου του, Προκυμαία, μεταξύ 1935-1938, ο Γερμενής αποτυπώνει την αστική καθημερινότητα στο λιμάνι. Η σύνθεση διχοτομείται με μια διαγώνιο. Στο πρώτο μέρος παρατηρούμε τρεις άνδρες να στέκονται στην προκυμαία και να συζητούν. Ο ένας, πιθανότατα λιμενεργάτης, έχει την πλάτη του γυρισμένη σε εμάς. Οι άλλοι δύο, μάλλον εργοδότες, αστοί, είναι παρόμοια ντυμένοι με σκούρα κοστούμια και πλατύγυρα καπέλα, ενώ τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους είναι δυσδιάκριτα. Στο πίσω μέρος σε πρώτο πλάνο παρατηρούμε τα αραγμένα σκάφη, ενώ στο βάθος διακρίνονται κατάρτια και το αστικό τοπίο. Εικόνα γνώριμη για εμάς, μια φευγαλέα στιγμή που ο καλλιτέχνης αποτυπώνει στον καμβά.

Ενδιαφέρουσα είναι η σχεδόν φωτογραφική καταγραφή του στιγμιότυπου αυτού στην καθημερινή ζωή τριών ανθρώπων. Το χρώμα είναι εκείνο που καθορίζει το σχήμα, ενώ η ισορροπία επιτυγχάνεται με την αντίθεση των θερμών κίτρινων και καφέ με τα ψυχρά μπλε και πράσινα. Ταυτόχρονα, το ελληνικό φως αποδίδεται όπως πραγματικά είναι: έντονο, σκληρό και ενίοτε εκτυφλωτικό. Η σκηνή της αστικής καθημερινότητας αποδίδεται τόσο απλά και μεστά που δύσκολα μπορεί κάποιος να μείνει αδιάφορος κοιτώντας την. Ο καλλιτέχνης φαίνεται ότι δεν ενδιαφέρεται για τον δεινό σχεδιασμό των μορφών και της σύνθεσης, αλλά επικεντρώνεται στο πώς το χρώμα θα διαμορφώσει τα περιγράμματα και τα επίπεδα στη σύνθεση. Η αρτιότητα του αποτελέσματος αποδεικνύει ότι ο ζωγράφος είχε τις ακαδημαϊκές τεχνικές βάσεις, ενώ είχε αρχίσει να διαμορφώνει τη δική του ξεχωριστή οπτική, με πρωταγωνιστή το χρώμα και την ελαφριά αφαίρεση.