Εννέα έργα του Κωνσταντίνου Βολανάκη συστήνουν το σώμα που εκτίθεται στην αίθουσα αυτή, η οποία είναι αφιερωμένη στον κορυφαίο Έλληνα θαλασσογράφο και τέλειο «δάσκαλο» του θαλάσσιου χώρου. Και τα εννέα αυτά έργα κατέχουν δεσπόζουσα θέση στη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης γεννήθηκε στην Κρήτη και αποφοίτησε από τη Σχολή του Μονάχου. Αφιερώθηκε στην ενδελεχή μελέτη της θάλασσας, εστιάζοντας στις θεματικές του θαλασσινού τοπίου, τη σκιαγράφηση ιστορικών στιγμών, αλλά και την αναπαράσταση ναυτικών συγκρούσεων την εποχή της Ελληνικής Επανάστασης, αναδεικνύοντας τις ιδιαίτερες και πολλαπλές δυνατότητες του είδους της θαλασσογραφίας.

Στην αίθουσα αυτή παρουσιάζονται έργα από όλες τις θεματικές του.

Εμπνεόμενος από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, φιλοτεχνεί την Αποβίβαση του Καραϊσκάκη στο Φάληρο το 1895. Tο έργο αναφέρεται στα γεγονότα της 22ης και 23ης Απριλίου 1827 και την αποβίβαση Ελλήνων αγωνιστών υπό την ηγεσία του Καραϊσκάκη στο Δέλτα Φαλήρου, προκειμένου να λύσουν την πολιορκία της Ακροπόλεως. Το μνημείο διαφαίνεται στο βάθος, δείχνοντας την αιτία της παρουσίας των αγωνιστών στην ακτή.

Όλη η σύνθεση εγείρει αισθήματα αγωνίας και αναμονής για το επικείμενο γεγονός. Φαίνεται να επικρατεί αναστάτωση, αμηχανία και αναταραχή στην ακτή, με το πλήθος των αγωνιστών να έχει κατακλύσει το μέρος. Μικρές λεπτομέρειες ολοκληρώνουν την αφήγηση, όπως η σειρά των πλοίων του ελληνικού στόλου με τη σημαία τους, των οποίων η παρουσία συμβολίζει τη ναυτική δύναμη της χώρας.

Μια άλλη κομβική ιστορικά στιγμή για το ελληνικό κράτος, αυτή των Εγκαινίων της Διάνοιξης του Ισθμού της Διώρυγας της Κορίνθου, προκαλεί το ενδιαφέρον του ζωγράφου, ο οποίος την αποδίδει με ρεαλισμό και ζωντάνια. Δημόσιο έργο – επίτευγμα των Κυβερνήσεων Τρικούπη –, η διάνοιξη του Ισθμού της διώρυγας της Κορίνθου είναι μια στιγμή που άλλαξε την όψη της χώρας, φέρνοντάς την ένα βήμα πιο κοντά στην εκβιομηχάνισή της και την πρόοδο. Τα λευκά σύννεφα του καπνού από τους κανονιοβολισμούς, τα στολισμένα πλοία με τις σημαίες τους να κυματίζουν, καθώς και η πανοραμική άποψη της σκηνής είναι δηλωτικά του εορτασμού της σημαντικότατης αυτής στιγμής και προσδίδουν το πανηγυρικό κλίμα που επικρατεί στη σύνθεση.

Δύο άλλα έργα που αναδεικνύουν την εορταστική ατμόσφαιρα είναι τα Σημαιοστόλιστα πλοία (1889-1893) και Το πανηγύρι της Τήνου (1890-1895). Πρόκειται για δύο ευχάριστα γεγονότα – στο πρώτο επίκειται κάποιου είδους εορτασμός ή η υποδοχή μιας σημαντικής προσωπικότητας, στο δεύτερο βρισκόμαστε στον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου στο νησί της Τήνου. Η γιορτινή ατμόσφαιρα επιτυγχάνεται τόσο μέσα από τις αποχρώσεις που επιλέγει ο ζωγράφος στην αποτύπωση του ορίζοντα όσο και μέσα από τα σημαιοστόλιστα πλοία και τη χαρμόσυνη διάθεση που αναδίδουν.

Με ευαισθησία αποδίδονται οι σκηνές των θαλασσινών τοπίων στα έργα Δύο ψαράδικα, Θαλασσογραφία, Ακτή Φαλήρου και Το λιμάνι του Πειραιά. Συνθέσεις εξαιρετικά επιμελημένες, αποδεικνύουν τόσο την τεχνική δεινότητα του ζωγράφου στο σχέδιο όσο και την ικανότητά του να μεταχειρίζεται τέλεια το χρώμα, ώστε να δημιουργεί ατμόσφαιρα στα έργα του. Η ανθρώπινη παρουσία, όταν υπάρχει, εντάσσεται αρμονικά στο περιβάλλον – σε μικρή κλίμακα πάντοτε.

Τέλος, δεν είναι λίγες οι φορές που ο ζωγράφος απεικόνισε νυχτερινές σκηνές. Στο έργο Νυχτερινό (1895-1900), η αντίθεση του πυκνού σκοταδιού με τις θερμές πηγές φωτός εντείνει τη δραματικότητα και προκαλεί δέος για το φυσικό περιβάλλον και το μεγαλείο της θάλασσας. Κι εδώ, η ανθρώπινη παρουσία υπάγεται αρμονικά στη σύνθεση, σε πραγματική αναλογία με το θαλασσινό τοπίο.